Metody zwalczania Sposoby zwalczania inwazyjnych gatunków rdestowców
Najtańszym sposobem na ograniczenie rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych jest dbanie o otaczające nas środowisko oraz działania zapobiegające, w tym edukowanie grup interesu, które mogą nieświadomie przyczyniać się do rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych – rolników, pszczelarzy, działkowców, budowlańców itp. W przypadku wykrycia roślin inwazyjnych należy jak najszybciej podjąć działania mające na celu ich wyeliminowanie. Odpowiednio wcześnie podjęte działania są stosunkowo tanie (w granicach kilkuset złotych do kilku tysięcy złotych), podczas gdy koszty późniejszej likwidacji mogą przekraczać możliwości finansowe właścicieli, gmin oraz miast lub zarządców gruntów.
Metody zwalczania rdestowców (Reynoutria spp.) – rdestowiec ostrokończysty (Reynourtia japonica), rdestowiec sachaliński (Reynourtia sachalinensis), rdestowiec czeski (Reynourtia x bohemica) Metody mechaniczne Istnieje kilka sposobów mechanicznego zwalczania rdestowców. Z jednej strony sposoby te są bardziej przyjazne dla środowiska naturalnego niż metody chemiczne, z drugiej strony ich skuteczność jest stosunkowo niska – bardzo często utrzymuje się wyłącznie w okresie przeprowadzania zabiegów. Po ich ukończeniu rośliny zaczynają ponownie rozrastać się, prosperować i rozprzestrzeniać się. Zatem w przypadku metod mechanicznych nie można mówić o likwidacji w prawdziwym tego słowa znaczeniu. Metody te stosuje się tam, gdzie z jakiegoś powodu nie można stosować metod chemicznych (herbicydów).
Metody chemiczne Chemiczne metody zwalczania rdestowców polegające na nacieraniu, opryskiwaniu, zraszaniu lub iniektowaniu herbicydami są bardzo skuteczne. Przestrzegając procedur metodologicznych, wykonując zabiegi w odpowiednich terminach oraz regularnie je powtarzając w ciągu roku i przez kilka lat z rzędu można całkowicie wyeliminować rdestowca z danej powierzchni lub znacząco zredukować jego liczebność (w przypadku rozległych powierzchni wzdłuż rzek, skąd rośliny przenoszone są na miejsca objęte zabiegiem z wyżej położonych obszarów zlewni, np. po powodziach). W metodach chemicznych wykorzystuje się herbicydy zawierające glifosat (działanie totalne – likwidują wszystkie rośliny), trichlopyr (działanie selektywne wyłącznie na byliny/dwuliścienne) lub inne dozwolone substancje.
Metody te mimo swojej dużej skuteczności mają również wady – mogą negatywnie oddziaływać na wody powierzchniowe i podziemne, glebę lub okoliczną roślinność i zwierzęta – np. pszczoły, organizmy wodne (raki, ryby) itp.
Oprysk – herbicydy stosowane nalistnie Przełomowym momentem wzwalczaniu rdestowców był rok 2005, kiedy to zaprezentowano tzw. „metodę beskidzką”, stworzoną przez Organizację Podstawową Czeskiego Związku Obrońców Przyrody Kunčice pod Ondřejníkem. Najważniejsza zasada metody polega na tym, że w okresie wegetacyjnym rośliny nie są koszone ani niszczone mechanicznie. Przed rozpoczęciem zabiegu oraz w trakcie jego trwania miejsce oznacza się tabliczką informacyjną. Ze względu na pszczoły oprysk przeprowadza się późnym latem (sierpień-wrzesień) w okresie wytwarzania pąków lub w okresie przekwitania rośliny, najlepiej podczas ostatniej kwadry księżyca, aby zmaksymalizować asymilowanie herbicydów w kierunku do podziemnych części rośliny i tym samym zwiększyć ich skuteczność. Po upływie 10-14 dni sprawdza się stopień opadania liści. W zależności od stanu roślin przeprowadza się drugi lub trzeci oprysk, ale nie później niż 10 dni przed pierwszymi przymrozkami (najlepiej na początku września). Wiosną usuwa się uschniętą biomasę. W przypadku pojawienia się młodych roślin, należy je wykopać i spalić. W razie potrzeby można w sierpniu lub we wrześniu zastosować oprysk punktowy. Powierzchnie objęte zabiegiem należy kontrolować także w kolejnych latach. Doświadczenia zebrane z ramach projektów obejmujących usuwanie inwazyjnych gatunków rdestowców podsumowano w poniższych dokumentach, dostępnych on-line: https://life-moravka.msk.cz/doc/kridlatka_nahled_CJ_FIN2.pdf
Sposoby zwalczania kaukaskich gatunków barszczy
Mechaniczne Zaletą mechanicznych metod zwalczania kaukaskich barszczy jest to, że są najbardziej przyjazne dla środowiska naturalnego. Z kolei do istotnych wad ich stosowania należy znaczna pracochłonność i konieczność zachowania szczególnej staranności i systematyczności – gdyż od tych czynników zależy ich efektywność.
Ścinanie kwiatostanów Aby nie dopuścić do powstania nasion, zabieg należy przeprowadzać w terminie wczesnego kwitnienia baldachów. Do tego celu najlepiej używać zaokrąglonego ostrza zamocowanego na długim trzonku. Nie można przy tym zapominać o odpowiedniej odzieży ochronnej. Objętą zabiegiem powierzchnię należy następnie systematycznie kontrolować i powtarzać zabieg w przypadku pojawiania się nowych kwiatostanów, co dzieje się prawie zawsze, gdy kwiatostany ścinane są na początku kwitnienia. Według niektórych doświadczeń, lepsze efekty daje ścinanie łodyg z zawiązanymi już nasionami. Wtedy jednak pojawia się ryzyko, że po ścięciu baldachów nasiona dojrzeją i rozsieją się. W takich przypadkach dla bezpieczeństwa najlepiej jest, przed ścięciem, obwiązać baldachy workami, lub wyłożyć pod roślinami folię, która zabezpieczy podłoże przed dostawaniem się nasion (jest to możliwe tylko przy niewielkim zwarciu roślin). Baldachy z nasionami należy bezwzględnie usunąć z objętej zabiegiem powierzchni i poddać utylizacji. Systematyczne, kilkuletnie powtarzanie omawianej metody może skutkować zwalczeniem populacji. Jednak ze względu na praco- i czasochłonność jej zastosowanie wydaje się sensowne tylko w odniesieniu do pojedynczych osobników lub niewielkich płatów barszczu o małym zagęszczeniu (Sachajdakiewicz I. i in. 2014).
Wykopywanie lub przecinanie szyi korzeniowej Metoda efektywna, pod warunkiem systematycznego powtarzania, 2-3 razy w ciągu sezonu i przez kilka lat z rzędu. W przeciwieństwie do metody polegającej na ścinaniu kwiatostanów, tę należy wykonywać, kiedy rośliny są niewielkich rozmiarów, tj. nie przekraczają wysokości 50 cm. Pierwszy zabieg najlepiej przeprowadzić już z końcem kwietnia, a następne powtarzać po pojawieniu się kolejnych roślin. Przy użyciu szpadla, należy wykopywać rośliny wraz z korzeniem lub, w przypadku twardego podłoża, przecinać szyję korzeniową na głębokości ok. 20 cm. Ze względu na pracochłonność, metoda jest możliwa do zastosowania na niewielkich powierzchniach (Sachajdakiewicz I. i in. 2014).
Chemiczne Zastosowanie pestycydów (środków ochrony roślin) jest obecnie najpopularniejszym sposobem eliminacji inwazyjnych barszczy. Do tego celu stosowane są zwykle środki zawierające glifosat, flazasulfuron lub trichlopyr przy czym dwie pierwsze substancje mają działanie „totalne”, natomiast trichlopyrdziała selektywnie na rośliny dwuliścienne. Najlepsze efekty uzyskuje się poprzez stosowanie herbicydów na młode rośliny, zatem najlepiej rozpoczynać prace w kwietniu-maju, a następnie powtórzyć, po upływie około miesiąca. W przypadku dużych, zwartych płatów, o pokryciu barszczu sięgającym 100%, najwygodniej jest użyć opryskiwaczy. W przypadku pojedynczych osobników mniejsze szkody dla środowiska gwarantują pozostałe sposoby, o działaniu punktowym (Sachajdakiewicz I. i in. 2014). Biorąc pod uwagę wpływ środków chemicznych na ogół roślinności danego obszaru, lepiej stosować preparaty o działaniu selektywnym, np. zawierające trichlopyr. Dodatkową zaletą w tym wypadku jest to, że substancja ta nie działa na trawy, które zadarniają miejsca po zamierającym barszczu i w wyniku konkurencji międzygatunkowej utrudniają kiełkowanie kolejnych siewek roślin inwazyjnych. W przypadku zastosowania glifosatu trzeba mieć na uwadze, że w rezultacie otrzymamy pozbawiony roślinności plac, co sprzyjać może pojawieniu się nowych siewek barszczu lub zajęciem terenu przez inne gatunki niepożądane. Warto dodać, że trwają badania dotyczące wpływu glifosatu na ludzkie zdrowie. Możliwe jest, że w dalszej perspektywie czasowej preparaty działające w oparciu o tę substancję zostaną zakazane. Środków chemicznych nie można stosować w każdych warunkach i przez każdego zainteresowanego tym sposobem likwidacji roślin inwazyjnych. Obowiązują w tym zakresie prawne ograniczenia .
Dodatkowe informacje nt. zwalczania inwazyjnych gatunków rdestowców można znaleźć w publikacji opracowanej w ramach projektu dostępnej pod zakładką Informacja o projekcie.
------- Sachajdakiewicz I., Mędrzycki P. [red.] (2014. Wytyczne dotyczące zwalczania barszczu Sosonowskiego (Heracleum sosnovskyi) i barszczu Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum) na terenie Polski, Warszawa 2014.
|
Kontakt gatunki.inwazyjne@gmail.com
Aktualnosci 2018.10.8 Jednym z elementów projektu jest przeprowadzenie warsztatów dla społeczności lokalnej, ze szczególnym uwzględnieniem pracowników lokalnych samorządów dot. metod zwalczania inwazyjnych gatunków roślin. 8 października 2018r. tego rodzaju warsztaty przeprowadzono na terenie Gmin Krzyżanowice i Pietrowice Wielkie. Zdjęcia ze spotkania znajdują się w zakładce Fotogaleria.
Warsztaty dotyczące aspektów prawnych i metodycznych zwalczania inwazyjncych gatunków roślin Morávka 5. 6. 2018 Osoby zainteresowane udziałem w pokazach prosimy o przesłanie informacji na adres e-mail: gatunki.inwazyjne@gmail.com
|